Na jaren van voorbereiding, lobbywerk, crowdfunding en artistieke inspanningen, is op de Rotterdamse Parkkade vrijdag het Razzia Monument onthuld. Het vormt een blijvende herinnering aan de razzia van Rotterdam in 1944.

Op 10 en 11 november van dat oorlogsjaar werden 52.000 jongens en mannen uit Rotterdam en Schiedam opgepakt en weggevoerd. De Duitsers wilden alle weerbare mannen tussen 17 en 40 jaar oud uit de stad verwijderen, om te voorkomen dat ze in de rug zou worden aangevallen, aldus René Versluis, initiatiefnemer van het gedenkteken. Vele van de gedeporteerden werden in Duitsland ingezet als dwangarbeider. Zo'n vijfhonderd mannen kwamen niet meer terug.

Tekst gaat verder onder de foto

Na de bevrijding en hun thuiskomst was het devies: niet meer over het verleden praten, vooruitkijken, heropbouwen. De razzia dreigde daardoor in de vergetelheid te raken. Om dat te voorkomen begonnen Versluis en Jan Willem Cleijpool, allebei zoon van een dwangarbeider, in 2020 een stichting om de komst van een monument te realiseren. Ze zamelden fondsen in, traden in overleg met onder meer de gemeente Rotterdam en vonden in de prominente Rotterdamse zanger en acteur Gerard Cox een ambassadeur.

Beeldend kunstenaar Anne Wenzel ontwierp en maakte de twee metershoge beelden van een knielende man en een staande vrouw, die samen het monument vormen. Het verbeeldt zowel de weggevoerde mannen als de ontredderde vrouwen, kinderen en moeders die ze moesten achterlaten. Beide beelden hebben een oranje 'wond' die het moment van scheiding uitbeeldt.

Tekst gaat verder onder de foto

De razzia van Rotterdam was de grootste 'mensenjacht' die in Nederland heeft plaatsgevonden. De bevolking werd erdoor verrast en kon geen kant op doordat duizenden Duitse militairen de stad hadden omsingeld. Pogingen in de weken erna in Den Haag en Delft waren minder 'succesvol' doordat het verrassingselement weg was en de mannen waren gewaarschuwd.

Aan de onthulling van het monument ging de jaarlijkse herdenking van de razzia vooraf. Die werd tot nu altijd gehouden in stadion De Kuip, in november 1944 de belangrijkste verzamelplaats voor de mannen die zouden worden afgevoerd, maar is vanaf deze vrijdag voortaan bij het nieuwe gedenkteken aan de Parkkade. "Het beeld maakt ons bewust van de impact van oorlog", zei de Rotterdamse burgemeester Ahmed Aboutaleb voorafgaand aan de onthulling.